Bescherm je gehoor en blijf genieten van muziek

Wil je ook in de toekomst kunnen blijven genieten van muziek en muziek maken? Wees dan zuinig op je gehoor!

In dit artikel vertel ik je over wat jij zelf kunt doen om goed voor je oren te zorgen en waarom dat zo enorm belangrijk is. Zeker als je muziek maakt.

Van beroepsmusici hebben de violisten de grootste mate van gehoorverlies, gevolgd door percussionisten, koperblazers, contrabassisten, pianisten en fluitisten. De cellisten zullen ergens tussen de contrabassisten en de pianisten zitten, vermoed ik. Het gehoorverlies bij de muzikanten doet zich vooral voor in de hoge frequenties tussen de 3kHz en 6kHz Hz. Dat geldt voor zowel de muzikanten die klassiek als pop spelen.

Bij de meeste popmuzikanten is het gehoorverlies aan beide oren ongeveer gelijk (symmetrisch). Bij muzikanten die klassiek spelen is dit iets minder dan de helft. Klassieke (beroeps)musici hebben dus vaker kans op een een asymmetrisch gehoorverlies. Dat komt waarschijnlijk door het soort instrument dat wordt bespeeld. Zo bevindt het instrument van violisten zich altijd dichterbij één van de twee oren.

In 2003 kreeg een cellist die meer dan 25 jaar bij een orkest heeft gespeeld een schadevergoeding toegekend door de rechtbank Arnhem wegens geleden gehoorschade door zijn werk voor het orkest.

Er zijn verschillende vormen van gehoorschade:

• Gehoorverlies. Dan kun je geluiden minder goed waarnemen.
• Tinnitus. Dan hoor je geluiden die zich niet in de buitenwereld voordoen. Zoals oorsuizen bijvoorbeeld.
• Hyperacusis. Dan kun je geluiden met een gemiddelde intensiteit minder goed verdragen.
• Diplacusis. Dan neem je een toon in het ene oor met een andere toonhoogte waar dan in het andere oor.
• Distortie. Dan klinkt het geluid in jouw waarneming vervormd.

Tinnitus komt onder beroepsmuzikanten het meest voor als symptoom bij gehoorverlies, gevolgd door hyperacusis en diplacusis. Diplacusis doet zich vaker voor bij klassieke musici dan bij popmuzikanten. Hyperacusis komt weer vaker voor bij popmuzikanten.

Tips om je gehoor te beschermen tegen harde geluiden

In een omgeving met veel geluid is het belangrijk om je gehoor te beschermen, want lawaai is één van de belangrijkste oorzaken voor gehoorschade. Ik geef je hieronder een aantal eenvoudige tips:

• Probeer zoveel mogelijk afstand te houden tot de bron van het geluid.
• Houd je handen op je oren wanneer je een geluid als storend ervaart.
• Zet het volume zachter van je autoradio of je koptelefoon.
• Gebruik een noise-cancelling koptelefoon of oordopjes als je langere tijd wordt blootgesteld aan veel geluid.
• Gebruik oordopjes wanneer je naar een discotheek of een concert gaat.
• Doe regelmatig een hoortest om gehoorbeschadiging of gehoorverlies vroegtijdig te ontdekken om erger te voorkomen.

Wat zijn de eerste signalen van gehoorbeschadiging?

• Het is lastig voor je om een gesprek te kunnen voeren in een rumoerige omgeving. Bijvoorbeeld als je een muzikant bent en je je instrument afstemt in een orkest.
• Je hoort voortdurend fluit- of pieptonen in het oor, ook wel tinnitus genoemd.
• Je vindt het moeilijk om instrumenten afzonderlijk te beluisteren in een muziekstuk.
• Hoge tonen of zachte geluiden hoor je slechter.
• Je krijgt steeds meer moeite met telefoneren en hebt het nodig om je telefoon op de speaker te zetten, omdat je het anders minder goed hoort.

Wat doet langdurige blootstelling aan geluidsoverlast met je?

Langdurige geluidsoverlast kan schadelijk zijn voor je gehoor. Zelfs wanneer het geluid niet hard is, maar wel constant, kan dit gevolgen hebben voor je concentratievermogen, je dag- en nachtritme en je algehele gezondheid.  Hieronder zie je wat de mogelijke gevolgen zijn van langdurige geluidsbelasting van je gehoor:

• Vanaf 40 dB: leer- en concentratie problemen bij langdurige blootstelling
• Vanaf 60 dB: schade aan het gehoor na langdurige blootstelling
• Vanaf 65 dB: 20% hoger risico op hart- en vaataandoeningen bij langdurige blootstelling
• Vanaf 85 dB: bereik waar beschadiging aan het gehoor ontstaat bij langdurige blootstelling
• Vanaf 120 dB: acute gehoorbeschadiging mogelijk direct na blootstelling
• 130dB is de pijngrens van ons gehoor

Volgens de wet lawaaihinder moet een werkgever gehoorbescherming aan de werknemer aanbieden als het lawaainiveau op de arbeids­plaats gedurende een 8-urige werkdag meer dan 80 dB(A) bedraagt. Als de blootstellings­duur halveert mag het lawaainiveau 3 dB meer bedragen, dus bij 4 uur 83 dB(A) en bij 2 uur 86 dB(A). Dat geldt voor (zeer) frequente (dagelijkse) lawaaiblootstelling.

Welke geluiden passen bij de decibel-schaal?

Wanneer je wilt weten hoeveel decibel past bij bekende geluiden, dan zie je hieronder een aantal voorbeelden:

• <10 dB: Het vallen van een blaadje.
• 10 dB: Ritselende bladeren in de wind, een mug of een moderne pc.
• 20 dB: Het tikken van een klok.
• 30 dB: Fluisteren en het geluid van het ademen.
• 40 dB: Rustig straatverkeer achter een raam met dubbelglas.
• 50 dB: Lichte regen of een koelkast op 1 meter afstand.
• 60 dB: Een normaal gesprek.
• 70 dB: Normaal verkeer op straat.
• 80 dB: Een voorbij rijdende motor of een luidkeels huilende baby.
• 90 dB: Trein die voorbij rijdt of een grasmaaier.
• 100 dB: Pneumatische boor op 10 meter afstand.
• 110 dB: Een drilboor, cirkelzaag en een bezoek aan de discotheek.
• 120 dB: Een waterval.
• 130 dB: Een laagvliegende straaljager.
• 160 dB: Een airbag die van dichtbij ontploft.
• 170 dB: Een slag op het oor, vuurwerk van dichtbij.
• 180 dB: Een schot naast een oor of een explosie van dichtbij.

Als je op 1 meter afstand iemand die op gewone sterkte tegen je praat niet meer kunt verstaan, dan ligt het geluidsniveau waarschijnlijk boven de 80 dB. Vanaf een belasting van 80 dB is het al aan te raden om gehoorbescherming te dragen, zeker als je langer dan een paar uur aan het geluid wordt blootgesteld.

Rond de pijngrens (130 dB is de pijngrens voor het menselijk gehoor) kun je al acute gehoorbeschadiging oplopen, bijvoorbeeld een piepend geluid in je oor, wat langzaam wegtrekt. Bij langdurige blootstelling kan dit zelfs permanente beschadiging tot gevolg hebben.

Natuurlijk heeft ook de afstand tussen de bron van het geluid en het gehoor effect op hoe sterk je een geluid waarneemt en of je het storend vindt.

Hoe kun je jouw gehoor beschermen in een orkest?

Je kunt verschillende dingen doen om je gehoor te beschermen als je muziek maakt:

• Probeer de afstand tot de geluidsbron te vergroten. Kies bijvoorbeeld voor een ruimere orkestopstelling of ga niet vlak voor je monitor-luidspreker zitten.
• Zorg dat je op een grotere afstand tot reflecterende wanden zit of staat.
• Plaats geluidisolerende schermen in je oefenruimte.
• Differentieer in de zit- of stahoogtes van de musici (bijvoorbeeld in een orkest).
• Kies voor persoonlijke gehoorbe­scherming. Het beste zijn oordopjes met een vlakke dempingskarakteristiek, zodat het geluid niet wordt vervormd. Je kunt ook oordopjes op maat laten maken. De meeste professionele musici hebben op maat gemaakte oordopjes, maar dragen deze niet altijd graag, omdat ze hinderlijk kunnen zijn bij mond- of kaakbewegingen en een dof gevoel geven in het oor en daardoor de waarneming van de muziek in hun beleving negatief beïnvloeden.

Wat kun je het beste doen als ‘amateur’ muzikant?

Voor musici die alleen in hun vrije tijd muziek maken is er weinig risico op gehoorschade. Eigenlijk bijna alleen in groepsverband (orkest) als er in korte tijd (hele) hoge geluidniveaus voorkomen, rond of boven 100 dB(A), en bovendien als dat regelmatig gebeurt.

Wat helaas wel vaker voorkomt is de persoonlijke gehoorschade door “ongelukjes”, bijvoorbeeld wanneer je tegen je wil bent blootgesteld aan heel hard geluid, zoals iemand die in je oor roept of de ontploffing van vuurwerk.

Voor amateur muzikanten gelden mijns inziens gewoon dezelfde tips als voor professionals. Hoe beter je jezelf beschermd namelijk, hoe langer je kunt genieten van muziek en je hobby.

Welke oordopjes zijn er te koop?

In de Cellowinkel verkoop ik oordopjes van het merk Alpine. Deze oordopjes zijn als beste getest. Er zijn verschillende soorten:

Alpine Pluggies Kids

De Alpine Pluggies Kids-oordopjes zijn speciaal ontworpen om het extra gevoelige gehoor van kinderen van 3 tot 12 jaar te beschermen tegen schadelijke geluiden en andere invloeden tijdens verschillende gebruiksmomenten.

Zo bieden de oordoppen bescherming in lawaaierige omgevingen tijdens feesten, optochten, concerten en autoraces. Voorkomen ze dat er water in de gehoorgang komt tijdens het zwemmen, douchen of beoefenen van watersporten. En bieden ze geluidsdemping ter verbetering van concentratie tijdens bijvoorbeeld het leren in een rumoerig klaslokaal.

Alpine PartyPLUG

Als je een concert of festival bezoekt, dan wil je van de muziek genieten zonder gehoorschade op te lopen. Alpine PartyPlug-oordoppen zijn speciaal ontworpen om het volume van de muziek naar een veilig niveau terug te brengen. Ondertussen blijft de geluidskwaliteit zeer hoog en communicatie met anderen mogelijk.

PartyPlug-oordoppen kunnen de hele dag (of nacht) gedragen worden. Door het zachte en flexibele thermoplastische materiaal vormt de oordop zich naar jouw gehoorgang. Dit materiaal is bovendien hypoallergeen en siliconevrij. Dat wil zeggen dat je geen last krijgt van allergische reacties of jeuk.

Alpine PartyPLUG Pro Natural

Oordopjes Alpine PartyPlug Pro Natural bieden net als de PartyPLUG een goede bescherming tegen gehoorschade met als extra voordeel een zo natuurgetrouw mogelijke geluidsweergave

Alpine MusicSafe

Alpine MusicSafe oordopjes bieden een ‘high-fidelity’ gehoorbescherming met twee dempingsmogelijkheden, speciaal voor muzikanten. Bij deze oordopjes ontvang je twee sets AlpineAcousticFilters. Zo kun je afhankelijk van de toepassing je eigen demping kiezen. De filters dempen alleen de schadelijke piekgeluiden. Gesprekken met medemuzikanten zijn nog prima te volgen en de kwaliteit van de muziek blijft uitstekend hoorbaar.

Alpine MusicSafe Pro

De oordopjes MusicSafe Pro van Alpine is de enige gehoorbescherming voor muzikanten met drie verschillende verwisselbare filtersets. Met de verschillende filters heb je een lage, gemiddelde en hoge demping. Deze unieke ‘Alpine Acoustic Filters’ met selectieve demping garanderen een optimale bescherming tegen schadelijke geluidniveaus.

Schoonhouden van oordopjes… wel zo fris!

Alpine Clean Spray gebruik je om je oordopjes regelmatig hygiënisch te reinigen. Maak ze regelmatig schoon en zorg zo voor een verlengde levensduur van je dopjes.