Hoe verzorg ik mijn cello en stok – deel 6 – Cello vervoer

Onderweg met je cello

Ben je onderweg met je cello naar les of naar een orkest? Je cello vervoer je het fijnst op je rug. De meeste hoezen hebben een rugzak systeem zodat dat makkelijk gaat. Als je met de fiets gaat controleer even of je cello hoog genoeg op je rug hangt zodat hij niet tegen je bagagedrager aankomt. Natuurlijk zijn er ook cello kisten met een rugzak systeem. Maar als je alleen op de fiets of auto onderweg bent met je cello dan is een dikke gewatteerde hoes vaak stevig genoeg.  Als je een hoes koopt let dan op dat er achter de rist bescherming zit. Als deze er niet zit dan kan de rits niet de lak van je cello beschadigen.

Een cellokist

Een cello in een kist opbergen en vervoeren is bij kostbare instrumenten en als je veel met het openbaar vervoer reist soms onvermijdelijk. De goedkope cellokisten zijn meestal loodzwaar (6-7kg). Als je er veel mee moet lopen of fietsen is dat zeker niet aan te raden. Andere kisten zijn veel te licht. Die zijn vaak van piepschuim gemaakt en geven onvoldoende bescherming. Een kist van ongeveer 5 kilo is zo’n beetje het maximum om met je cello makkelijk overal mee naar toe te nemen. Wil je toch een lichtere koffer die je cello goed beschermt dan zijn die er van tussen de 3,5 en soms zelfs 2,5 kilo. Deze kisten zijn vaak van carbon gemaakt en zullen dan ook tussen de E 959,- en E 2000,- meer kosten.

In de auto leg je je cello op je zijn rug op een veilige plaats. Zorg dat hij niet in de zon ligt. Laat je instrument ook nooit achter in de auto!

Grote greep

Cello Time Runners Cello Accompaniment book

Als je nog niet zo lang cello speelt heb je geleerd om alle vingers een halve afstand van elkaar op de cellohals te zetten. Na loop van tijd leer je er ook nieuwe noten bij, bijvoorbeeld de noot ‘cis’ op de G-snaar. Als je die noot wilt gaan spelen dan verplaats je de eerste, tweede, derde, vierde vinger en je duim naar beneden. Je maakt dan met je hand de grote greep.

Bekijk hieronder mijn filmpje over de grote greep:

Wat zie je in de video:

In de video zie je de uitleg hoe je de grote greep maakt. Dit laat ik zien op de D – snaar. Natuurlijk kun je greep ook toepassen op de A, G en C-snaar. Hieronder zie je een overzicht van welke noten op de snaar zitten met de kleine of grote greep. Tussen de haakjes staan de vingers die je gebruikt. Bij de grote greep zie je een “x” staan dat betekend dat er een grote afstand komt tussen je eerste en tweede vinger (grote greep). Deze notatie wordt ook in de (meeste)lesmethodes gebruikt.

KLEINE greep
A – snaar b, cis, d (1, 3, 4)
D – snaar e, fis, g (1, 3,4 )
G – snaar a, b, c (1, 3, 4)
C – snaar d, e, f (1, 3, 4)

GROTE greep
A – snaar b, cis, dis (1 x 2, 4)
D – snaar e, fis, gis (1 x 2, 4 )
G – snaar a, b, cis (1 x 2, 4)
C – snaar d, e, fis (1 x 2, 4)

Als je de de vingers op je cello zet wen jezelf er dan aan dat je altijd weet welke noten er onder je vingers zitten. Zo weet je altijd welke noten er klaar staan en hoef je niet in de war te raken als je de grote greep gaat maken of later met positie wissels bezig gaat. Je weet dan immers waar je zit op je cello en waarom je je vingers juist daar neer zet.

Als dit wilt oefenen kun je jezelf de opdracht geven om de notennamen te noemen terwijl je je vingers op de snaar zet. Als dit goed gaat maak het jezelf dan wat moeilijker en speel de noten dan door elkaar en zelfs misschien wel op verschillende snaren.

 

Cello stokhouding

Bühne frei fürs Cello

Als je nog maar een paar cellolessen hebt gehad is het soms moeilijk om te onthouden hoe je je stok ook al weer vasthoudt. De cello stokhouding vraagt veel tijd en geduld om alle vingers op hun plek te zetten.

De rol van je duim bij de stokhouding

Oefen iedere dag en wen jezelf eraan dat je bewust voelt wat je duim doet en hoeveel druk hij tegen de slof zet. Hoe meer ontspanning in je duim en hand, hoe mooier je klank wordt.

In het begin zul je steeds merken dat je duim toch weer recht gaat staan tegen de stok. Je houdt je stok als het ware te goed vast. Probeer met zo min mogelijk druk van de duim je stok vast te houden. Ga er bewust mee om! Voel je dat je weer meer gaat duwen? Haal dan je hand van je stok en zet weer opnieuw je duim soepel tegen de slof.

De periodes dat je duim flexibel tegen je slof aan staat zullen in de loop van de tijd, bij voldoende oefening natuurlijk, steeds langer worden.

Wat zie je in de video

In de video leg ik uit hoe je je hand voorbereid op de stokhouding en hoe je daarna je stok op de snaar zet.

Hoe verzorg ik mijn cello en stok – deel 5 – De strijkstok

De strijkstok

De haren van de strijkstok zijn van paardenharen. Het is het beste als je de haren van de strijkstok niet te vaak pakt met je handen. Je handen zijn altijd wat vettig en daardoor spreken de snaren niet meer zo goed aan. Hars je stok een keer per week waarbij je je duim op de slofring houd zodat je je harsblokje niet stuk kan stoten. Hars altijd maar een klein beetje. Als je veel speelt of je haarlint wat dun is geworden is het ook nodig dat je de strijkstok opnieuw laat beharen. Het opnieuw beharen kun je laten doen door een stokkenbouwer of bij je vioolbouwer. De nieuwe haren van de strijkstok zul je in het begin wat vaker moeten harsen omdat de nieuwe haren nog wat vettig zijn. Maar zult merken dat je met de nieuwe haren weer beter grip hebt op de snaren.

Ontspan altijd de haren van je strijkstok als je weer stopt met cello spelen. Span de haren niet te strak! Je krijgt een veel beter contact met de snaren als de haren van je stok nog flexibel zijn. Denk maar aan je fietsbanden als je die te hard oppompt voel je ieder bobbeltje op de weg en hebben je banden veel minder grip op de weg.

Breekt er een haar, trekt hem er dan nooit uit! Maar knip hem met een schaartje af.

Benodigdheden cello les. Wat heb je in elk geval nodig?

Dit zijn de meest gestelde vragen over de benodigdheden voor de cello les. Want wat heb je in elk geval nodig als je wilt gaan cello spelen? En wat kost dat dan?

Moet ik zelf een cello hebben?

Omdat je zelf ook thuis moet kunnen oefenen is het belangrijk dat je een cello tot je beschikking hebt. Je kunt ervoor kiezen om een cello te kopen of te huren. Soms is het mogelijk een instrument tijdelijk te huren en vervolgens aan te schaffen via een zogenoemde ‘huurkoop’. Kijk in de cellowinkel voor het aanbod aan cello’s. Als ik geen huurinstrument beschikbaar heb, dan zal ik bemiddelen in de huur van een instrument bij een vioolbouwer tegen een goed tarief.

Wat voor soort cello heb ik nodig?

Voor muziekinstrumenten als de cello geldt jammer genoeg vaak: “Goedkoop is duurkoop.” Het is een kunst om een instrument te vinden met een goede prijs/kwaliteit verhouding. Waar je naar op zoek moet gaan is een instrument dat je beloont voor je (harde) werk. Dat hoeft niet altijd het duurste instrument te zijn, maar duurdere instrumenten zijn over het algemeen kwalitatief beter gebouwd waardoor ze ook een betere klank leveren en makkelijker bespeelbaar zijn. De goedkoopste cello’s zijn zonder extra investeringen (andere kam, staartstuk, snaren en nieuwe afstelling) vaak moeilijk bespeelbaar. Als je meer tips wilt hebben voor het aanschaffen van een cello, dan kun je het volgende artikel lezen. Ik heb er een heel eBook over geschreven dat je gratis kunt downloaden vanaf deze site.

Kunnen kinderen ook op een grote cello spelen?

Nee, over het algemeen niet, maar sommige kinderen groeien zo snel dat zij al op 12 jarige leeftijd op een hele cello kunnen spelen. Het kiezen van de juiste maat is afhankelijk van de lichaamslengte en armlengte en de grootte van de handen en kan het best worden bepaald, samen met mij als docent. Want het beste is om een cello eerst te passen.

Wat heb ik nog meer nodig als ik cello speel?

Bij een cello hoort een goede cellohoes of -tas of een cellokist of -koffer. Verder heb je een strijkstok nodig, want hoewel je de cello ook tokkelend kunt bespelen (‘pizzicato’ noemen we dat), is het toch vooral een ‘strijkinstrument’!

Dus:

  • Een cello met strijkstok en een hoes, tas, kist of koffer.

En daarnaast zeker:

En eventueel of op termijn:

Alle benodigde artikelen  zijn verkrijgbaar in de cello winkel. En een rustige plek om te oefenen vind je o.a. in mijn lespraktijk.

Moet ik zelf lesboeken aanschaffen?

Ja. Voor elke leerling wordt gezocht naar een goede methode die aansluit bij het niveau en interesse van de leerling. Daarnaast zijn er ook de nodige ‘samenspeel boeken’, waarvan sommigen met cd-begeleiding. Alle in de lespraktijk gebruikte boeken zijn verkrijgbaar op de afdeling bladmuziek in de cello winkel. Dit aanbod wordt steeds vernieuwd en uitgebreid.

Kan ik ook kopieën krijgen van de bladmuziek in plaats van een boek?

Nee. Dit heeft te maken met auteursrechten. Muziekuitgaven zijn auteursrechtelijk beschermd, zodat de mensen die de muziek hebben gecomponeerd en in bladmuziek uitgeven en verspreiden een eerlijke vergoeding ontvangen voor hun werk als componist en uitgever. Hetzelfde geldt voor de boeken met cd’s. Schending van auteursrechten is dus bij de wet verboden. Ik vind het als musicus belangrijk dat er zorgvuldig met auteursrechten wordt omgegaan en als docente wil ik hierin ook het goede voorbeeld geven voor mijn leerlingen. Als je een boek bij mij in bestelling hebt en wacht op levering, maar er al wel mee aan de slag wilt, dan kan ik wel een paar bladzijden kopiëren ter overbrugging.

Wat voor soort snaren heb ik nodig?

De meest gebruikte cello snaren zijn van de merken Jargar, Larsen en Pirastro.  Dit zijn ook de merken die ik zelf gebruik en waar ik zeer goede ervaringen mee heb. Al deze snaren en speciaal door mij samengestelde sets, met snaren van verschillende merken, zijn te koop op de afdeling snaren in de cello winkel.

Hoe vaak moet ik de snaren vervangen?

Omdat de snaren slijten en uitrekken gaat de klank en zuiverheid achteruit. Eén tot twee keer per jaar de snaren vervangen is voor de meeste leerlingen voldoende. Voor fanatieke oefenaars kan dit echter te weinig zijn. TIP: Bewaar de verpakking van je snaren en schrijf er de datum op van het moment dat je ze in gebruik neemt. Dan heb je altijd een referentie. Of vraag ernaar in de les. Bewaar oude snaren nog een tijdje (tot de volgende ‘snarenwissel’), zodat je altijd een nood-oplossing hebt, mocht je hiervan gebruik moeten maken.

Hoe verzorg ik mijn cello en stok – deel 4 – Klein onderhoud aan je cello

Klein onderhoud wat je zelf kunt doen

Je cello onderhouden kun je soms best zelf doen, bijvoorbeeld als de schroef van je strijkstok stroef draait, kun je de pin er helemaal uit draaien en met de schroefdraad even langs een droog stuk zeep gaan. Pas op dat het haarlint van de stok niet in de knoop raken. De droge zeep kun je ook gebruiken om je snaren beter over de kam en het kielhoutje te laten glijden. Het is wel belangrijk dat de zeep niet vettig is! En natuurlijk heb je maar een klein beetje nodig.

Als je fijnstemmers stroef gaan kun je er een klein druppeltje naaimachine olie in de fijnstemmer doen. Leg even een doekje onder het staartstuk als dit aan het doen bent zodat er geen olie op je cello komt.

Om de stemschroeven beter te laten lopen zijn er speciale was/krijt sticks te koop. Zo zie je maar je cello repareren hoeft helemaal niet zo moeilijk te zijn. Heb je deze ingrepen nog nooit gedaan vraag dan je docent om hulp. Meestal is het fijn om het de eertste (paar) keer samen te doen.

Thomas Meuwissen, luthier

Thomas Meuwissen, luthier in Brussel

In 2010 heeft de Belgische luthier Thomas Meuwissen in zijn vioolbouw atelier in Brussel mijn cello gebouwd. Onlangs verscheen er een documentaire, gemaakt door iemand van de filmacademie over het werk van Thomas. Je vindt de film hieronder.

Momenteel werkt Thomas Meuwissen aan de bouw van een compleet strijkkwartet, dus twee violen, één altviool en één cello voor de muziekkapel in Waterloo – Muziekkapel Koningin Elisabeth, één van de belangrijkste instituten van België, maar ook wereldwijd bekend. De bouw van dit strijkkwartet vindt plaats in een open atelier in het Instrumenten Museum te Brussel. Zo kan elke bezoeker van dit museum van dichtbij meemaken hoe Thomas werkt en hoe de instrumenten tot stand komen. Een zeer mooi proces waarover ik onder het filmpje nog wat zal vertellen…

Iets over de bouw van mijn eigen cello…

De bouw van mijn eigen cello heb ik ook helemaal mee gemaakt. Een proces van ruim twee jaar. Best spannend omdat je al die tijd niet op het instrument kunt spelen. Doordat ik de bouw heb kunnen meemaken groeide ik langzaam naar het instrument toe.

Ik heb veel bewondering voor het vakmanschap van Thomas Meuwissen. De cello die hij heeft gebouwd is werkelijk prachtig.

Nu na 5 jaar erop gespeeld te hebben daagt mijn cello mij nog steeds uit om het beste eruit te halen. En zowel de cello als ikzelf blijven daardoor steeds in ontwikkeling. Niet alleen ik geniet van het instrument, maar wie het maar wil horen. Regelmatig komen er mensen naar me toe na afloop van een concert om te vertellen dat ze van het concert genoten hebben, en dat de cello zo mooi klinkt.

Hoe verzorg ik mijn cello en stok – deel 3 De grote schoonmaak

De grote schoonmaak

De grote schoonmaak van je cello kun je doen met speciale lakreiniger die je bij de vioolbouwer kunt kopen. Hiermee kun je de gelakte cello mooi poetsen. Deze schoonmaak hoeft echt niet iedere week maar zo een keer in het jaar. De lakreiniger kun je niet gebruiken voor oudere instrumenten waar olievernis lak op zit dat zou je cello alleen maar beschadigen. Weet je niet wat voor lak er op jou cello gebruikt is vraag het dan aan je docent of aan de vioolbouwer.

Je kunt zelfs het stof dat binnenin je cello zit eruit halen door een beetje droge rijst door het f-gat te gooien en daarna wat met de cello te schudden. Doe dit wel voorzichtig en zorg dat je veel ruimte om je heen hebt! Daarna moet de rijst er natuurlijk weer uit.

Hars die aan de snaren is blijven plakken(dit zal niet zo snel gebeuren als je je cello dagelijks reinigt) kun je met een wattenstaafje met wat alcohol of spiritus schoon maken. Leg wel even een doekje op je cello zodat er nooit alcohol op je cello komt. Als je dit nog nooit gedaan hebt doe het dan altijd even met je leraar samen!

De haren van je strijkstok kunnen gewassen worden in een badje met lauw water met een beetje amonia of sint marc, doe dit met je Leeraar of vraag je vioolbouwer.

Veelgestelde vragen over de cello les (inhoud)

Een goede docent

Dit zijn de meest gestelde inhoudelijke vragen over cello les die mij gevraagd worden als mensen zich oriënteren op cellolessen voor zichzelf of voor een dochter of zoon.

Vanaf welke leeftijd kun je starten met celloles?

Vanaf drie jaar. Uw dochter of zoon begint dan op een kleinere cello.

Wat voor soort cello lessen worden er gegeven?

In de Celloklas geef ik cello les met voornamelijk klassieke muziek. Ik help je in eerste instantie om een goede basis te leggen, waar je jarenlang plezier van hebt, of je nu klassieke muziek of andere stijlen wil gaan leren spelen. Gevorderde leerlingen help ik verder met de ontwikkeling van hun streektechniek en de linkerhand-techniek. Daarnaast is er veel aandacht voor het ontwikkelen van een eigen stijl en de uitvoeringspraktijk.

Moet ik al noten kunnen lezen?

Nee, dat hoeft niet. In de lessen leer je spelenderwijs het notenschrift kennen. Iedereen kan het leren en het wordt langzamerhand uitgebreid.

Is er alleen maar klassieke muziek voor de cello?

Nee. Er zijn allerlei soorten muziek voor de cello geschreven en er komt elke dag wat bij. Er is een groot repertoire van klassieke componisten en daarnaast bijvoorbeeld ook filmmuziek, wereldmuziek (tango’s bijvoorbeeld) en  hedendaagse muziek. Kijk maar eens bij de muziekboeken voor cello in de cellowinkel.

Is er verschil tussen les voor volwassenen en kinderen?

Ja. De benadering naar kinderen is heel anders dan die naar volwassenen. Je leert wel dezelfde techniek en basis, maar de manier waarop is anders, zoals bijvoorbeeld ook de muziekkeuze.

Kan ik ook Sinterklaas- en Kerstliedjes of liedjes van op school leren spelen?

Ja, dat kan. Met de kinderen wordt in het najaar geoefend met Sinterklaas- en Kerstliedjes. En als je muziek hebt die je op school speelt of zingt bijvoorbeeld, dan gaan we dat samen uitzoeken en omzetten voor de cello. Dus heb je muziek gevonden en iets te vragen? Neem het dan gerust een keertje mee naar de les!

Hoe verzorg ik mijn cello en stok – deel 2 cello opbergen

Een veilige plaats

Bewaar je cello op een veilige plaats. Je cello opbergen doe je het best in een kist of hoes als je stopt met spelen. Als je een hoes hebt is het vaak makkelijk als je je cello weer inpakt als je klaar bent met studeren. Zet hem daarna op een veilige plek.

Ook voor heel even…

Stop je maar voor even dan is het vaak handig om je cello in een cellostandaard te zetten (thuis) of de cello op de zijkant te leggen. Bijvoorbeeld tijdens een korte pauze bij een repetitie. Leg je hem op de zijkant, doe dan de pin weer in de cello. Zorg er voor dat je cello op rustige plek ligt en er niemand overheen hoeft te stappen! Maar bedenk dat een koffer of stevige hoes de beste plek is om hem veilig op te bergen, ook voor heel even. Speel je in een orkest of neem je de cello mee naar school? Berg hem dan altijd op in je hoes of koffer – ook als je even stopt. Zo is je cello het beste beschermd.

Nooit doen!

Zet je cello nooit in de buurt van een kachel of in de zon! Vermijd grote temperatuursverschillen. Zorg dat je cello steeds op een veilige plaats staat waar hij niet kan omvallen en dat er geen kleine kinderen of huisdieren aan kunnen komen.
Maak van het veilig opbergen van je cello een goede gewoonte ook dat hoort bij het cello spelen.

Echt gebeurd: Kostbare cello met gebroken hals

Ik las een poos geleden in de krant een artikel over een ongeluk met een erg mooie cello in het paleis van de koning in Spanje. Het ging om een cello, gebouwd door Antonio Stradivari. Het gebeurde op 13 april.

De cello werd op de zijkant gelegd om er een foto van te maken, maar hij viel om en kwam raar op de hals terecht waardoor deze afbrak… Ik vermoed dat de cello wel hoog op een tafel of piano heeft gelegen. Zo zie je maar, een ongeluk zit in een klein hoekje! Gelukkig kon de cello gerepareerd worden.